Juryrapport | 2022 | 2021 | 2020 | 2019 | 2018 | 2017 |
Juryrapport Over Hoop Prijs 2021
Stichting Over Holland beloont jaarlijks een persoon of organisatie die in het afgelopen jaar in positieve zin, vernieuwend en grensverleggend, iets wezenlijks overhoop haalde op het grensvlak van cultuur en maatschappij. De Over Hoop Prijs bestaat uit een trofee en een geldbedrag van 25.000 euro.
De prijs ging eerder naar Sociëteit Sexyland, de Bedside Singers en het platform Zetje In.
De jury bestond dit jaar uit Jan Christiaan Braun (voorzitter), Irma Boom, Deirdre Carasso, Aukje Dekker, Chris Keulemans en Rixt Hulshoff Pol.
Voor de Over Hoop Prijs 2021 zijn in totaal 127 voordrachten ingezonden. Van alom bekende tot puur lokale artistieke en maatschappelijke persoonlijkheden of organisaties. Er sprak veel vertrouwen uit in de impact van kunst op de samenleving. Innovatieve acties op het gebied van klimaat en duurzaamheid werden vaak kandidaat gesteld. De nodige aandacht was er ook voor initiatieven die de impasse van de lockdowns wilden doorbreken.
Na een grondige toetsing restte een shortlist van 10 nominaties. Criteria waren onder meer: ten algemenen nutte, zowel hoopgevend als overhoophalend, vernieuwend en uitstijgend boven andere lofwaardige initiatieven. Uit de shortlist koos de jury tenslotte unaniem voor een winnaar die volgens haar aan alle kwalificaties voldoet. De Over Hoop Prijs 2021 gaat naar
de SunGlacier van Ap Verheggen
Water maken waar (bijna) geen water is. Zuiver en voor iedereen toegankelijk. Juist in die gebieden waar de klimaatcrisis zorgt voor een alarmerende groei van hitte en droogte. Het lijkt onmogelijk, maar het kan. Kunstenaar en uitvinder Ap Verheggen bewijst het.
Dat bewijs kwam, na jaren van onderzoek, op de World Expo 2020 in Dubai, die vanwege corona werd uitgesteld tot afgelopen najaar. Van het volledig circulaire Nederlandse paviljoen was de SunGlacier de kern en de grote blikvanger. Bij een buitentemperatuur van 33 graden stonden koning Willem-Alexander en koningin Maxima binnen onder een paraplu.
De noodzaak is duidelijk. Ruim 700 miljoen mensen hebben wereldwijd geen toegang tot drinkwater. Experts voorspellen dat de oorlogen van de
toekomst gaan over water, als er niets gebeurt. ‘Daar kunnen wij met dit apparaat iets aan doen,’ zegt Verheggen. Zon, zwaartekracht en lucht zijn overal ruim en gratis voorhanden. Die doen het werk. Verder heeft de SunGlacier vijf cruciale onderdelen nodig. Een zonnepaneel. Een accu. Een waterpomp. Een koeler en een vat. Allemaal in klein formaat. En dan?
De SunGlacier condenseert waterdamp uit de buitenlucht en oogst water. Vergelijk het met een cola-blikje in de zomer. Dat begint te ‘zweten’: het blikje is koud en als er lucht tegenaan waait, condenseert de waterdamp en rollen de waterdruppels naar beneden. In de SunGlacier wordt buitenlucht door een koude regendouche geblazen. De waterdamp van de buitenlucht condenseert tegen de koude vallende waterdruppels, die in volume toenemen als ze omlaag vallen. Op deze manier krijg je een “groeiende waterval”. Een koelertje en een waterpomp zorgen ervoor dat het water steeds weer opnieuw gekoeld wordt, naar boven wordt gepompt en door de regendouche weer naar beneden valt. Het volume van het water groeit op deze manier constant. Het water dat gewonnen wordt kan je opslaan in een reservoir of direct gebruiken.
Ap Verheggen (Sittard, 1964) studeerde aan de kunstacademie in Maastricht en maakte naam met sculpturen en documentaires. Toch in praktijk brengen wat anderen niet voor mogelijk houden is altijd zijn drijfveer. Sinds 2010 werkt hij onafgebroken en onbetaald, ondersteund door zijn vriend Peter van Geloven, techneut, aan de droom die uiteindelijk SunGlacier is gaan heten. Nu is het de beurt aan bedrijven, wetenschappers en ingenieurs om deze technologie op te schalen.
In Dubai produceerde de SunGlacier al 1200 liter water per dag. Een kleinere versie, de Droppler 20, ontwikkeld met steun van het Ministerie van Defensie voor droge en hete gebieden als Mali, produceert tot 30 liter per dag. Verheggen werkt nu aan een rugzak: gratis schoon water in de woestijn. Het patent op de SunGlacier technologie is verleend. Grote bedrijven zijn geïnteresseerd. Wereldwijde distributie is een kwestie van tijd.
De jury van de Over Hoop Prijs 2021 heeft grote bewondering voor Ap Verheggen. Met het visionaire van de kunstenaar, het uithoudings.vermogen van de pionier, de niet aflatende nieuwsgierigheid van de uitvinder en het engagement van een wereldburger werkt hij aan een betaalbare, uitvoerbare en opschaalbare oplossing voor de levens.bedreigende waterschaarste van nu en de toekomst. Omdat hij zijn beperkingen kent omringt hij zich met wetenschappers, onderzoekers en ingenieurs die kunnen waarmaken wat hij voor zich ziet. Hij werkt collectief aan een collectief probleem.
Dit alles maakt de SunGlacier van Ap Verheggen de unaniem gekozen winnaar van de Over Hoop Prijs 2021.
Prijsuitreiking
De Over Hoop Prijs 2021 zal worden uitgereikt op 24 juni 2022 om 17:00 uur in het Museon in Den Haag.
Naast de SunGlacier bestond de shortlist van de Over Hoop Prijs 2021 uit:
• Circus Andersom in Amsterdam: dit kunstenaarscollectief bedacht het SexPack Leuterbier met Leuterspel, een speelse en smakelijke manier om mannen eens echt over seksualiteit te laten praten.
• Het Depot van Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam: met dit depot voor haar collectie wordt het concept ‘museum’ naar een nieuw niveau getild.
• Ramsey Nasr in Amsterdam: met zijn boek ‘De Fundamenten’ geeft hij een scherpe analyse van de maatschappij tezamen met een hoopvolle visie op de toekomst.
• Stichting Kunstambassade in Rotterdam: een online ateliergebouw waarin beeldende kunstenaars en kunstliefhebbers elkaar zonder barrières kunnen vinden en dat uitnodigt om nieuw werk van de participerende kunstenaars te ontdekken.
• Stichting Musea Bekennen Kleur in Amsterdam: een platform waar erfgoed professionals bij elkaar komen om te werken aan diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid dat inzet op ongemak, obstakels en problemen teneinde verandering te bewerkstelligen.
• Teun Toebes in Utrecht: vanwege zijn beslissing in een verpleeghuis te gaan wonen als onderdeel van zijn strijd voor een betere levenskwaliteit voor mensen met dementie en het verslag daarvan met zijn boek VerpleegThuis.
• De Wasstraat in Deventer: een indrukwekkend sociaal initiatief van Martin Kniest om mensen met een ‘afstand tot de arbeidsmarkt’ in dienst te nemen en al doende tot hun recht te laten komen.
• Wieteke van Zeil: zij leert ons kijken naar details van oude en nieuwe meesters en verbindt die details met de actualiteit, wat een prachtige prikkel oplevert om meer naar kunst te kijken en kennis te vergaren.
• De Bijlmer Bookstore in Amsterdam: twee jonge zussen uit de Bijlmer, Zuwena en Nathifa Elshot, die besloten dat deze wijk een boekwinkel nodig heeft met een bestand dat zich nagenoeg uitsluitend beperkt tot boeken waarin de bewoners zich zullen herkennen.